Aminokwasy

Polipeptydy, czyli białka zbudowane są z mniejszych elementów – aminokwasów. Do prawidłowego funkcjonowania organizmu niezależnie od warunków, niskiej czy wysokiej aktywności, białka są po prostu niezbędne – a skoro białka, to również aminokwasy.  

Organizm człowieka korzysta z aminokwasów uwalnianych w procesie trawienia pokarmu do wytworzenia własnych białek. Aminokwasy są m.in. materiałem energetycznym dla pracujących mięśni i głównym składnikiem tkanek – w tym np. kolagenu.

Aminokwasy – czym one są?

Aminokwasy pełnią szczególną rolę w diecie sportowców i osób aktywnych – wspomagają proces regeneracji, wzrostu i rozbudowy masy mięśniowej, wpływają korzystnie na siłę i wytrzymałość mięśni. Aminokwasy to części składowe tkanek budulcowych. Jeśli potrzeby białkowe nie zostaną zaspokojone, „utrata masy” staje się faktem, zwłaszcza gdy mówimy o osobach praktykujących sporty siłowe i wytrzymałościowe.

Badania udowodniły, że istnieje zjawisko synergii między aktywnością fizyczną a procesami syntezy białek mięśniowych po spożyciu aminokwasów. Organizm, w którego krwi stwierdza się zwiększone stężenie aminokwasów, intensyfikuje procesy anabolizmu mięśniowego. 

Białka, a wraz z nimi aminokwasy, powinny być dostarczane z pożywieniem zgodnie z zapotrzebowaniem – uwzględniającym rodzaj i intensywność wysiłku fizycznego, długość treningu, wiek, masę ciała i stan fizjologiczny. Suplementacja aminokwasowa to skuteczna metoda dostarczania niezbędnych składników odżywczych, które korzystnie wpływają na muskulaturę, potreningową regenerację i ogólnie – efekt końcowy: wyrzeźbiona, wymarzona sylwetka, rozbudowana masa mięśniowa, większa siła i sprawność ruchowa. 

Jedną z ważniejszych funkcji aminokwasów jest dodatni wpływ na bilans azotowy organizmu, który rozumiany jest jako umiejętność przyswajania białka. Osoby stosujące suplementację aminokwasową wzmacniają i rozbudowują masę mięśniową, unikając ryzyka rozpadu białek mięśniowych.  

Aminokwasy – zapotrzebowanie

W skład białek zwierzęcych wchodzi 20 aminokwasów o różnej wartości biologicznej, z czego 8 nazywanych jest niezbędnymi (egzogennymi). Kolejno wyróżnia się aminokwasy endogenne, względnie endogenne, egzogenne i względnie egzogenne. Na podaż odpowiedniej ilości białka i aminokwasów szczególną uwagę powinny zwrócić osoby uprawiające sporty siłowe, wytrzymałościowe, szybkościowe oraz trenujące zespołowo.

Aminokwasy egzogenne EAA i względnie egzogenne

Aminokwasy egzogenne EAA (ang. Essential Amino Acids) to niezbędne (zewnątrzpochodne) aminokwasy, których człowiek potrzebuje, jednak nie jest zdolny do ich samodzielnego wytworzenia. Człowiek nie jest w stanie syntetyzować 8 podstawowych aminokwasów, dlatego musi dostarczać je wraz z pożywieniem lub wygodnie suplementować. 

Aminokwasy egzogenne EAA to:

• lizyna
• metionina
• leucyna
• izoleucyna
• walina
• treonina
• fenyloalanina
• tryptofan

Pula aminokwasów egzogennych szybko ulega wyczerpaniu i dotyczy to zwłaszcza osób aktywnych. Badania wykazały, że aminokwasy egzogenne odgrywają kluczową rolę w procesach anabolicznych, zachodzących po spożyciu protein. 

Niezależnie od rodzaju treningu, skutecznym rozwiązaniem obniżającym ryzyko uszczuplenia magazynu aminokwasowego jest stosowanie odpowiednich suplementów – źródła energii dla włókien mięśniowych. 

Preparaty aminokwasowe od Muscle Clinic dostarczają m.in. słuszną porcję EAA zgodną z zapotrzebowaniem treningowym. Dzięki nam możesz zwiększyć swoje efekty, optymalnie zregenerować mięśnie i osiągnąć cele treningowe. 

Z biologicznego puntu widzenia, aminokwasy odgrywają bardzo specyficzne role:

• lizyna:
• pływa na wzrost i syntezę tkankową
• bierze aktywny udział w produkowaniu hormonów, enzymów i przeciwciał
• spala tłuszcze w procesie produkcji energii
• pomaga uzyskiwać większą koncentrację 
• metionina:
• wzmacnia osłabione mięśnie
• wspomaga układ trawienny
• wykazuje działanie odtruwające względem wątroby, regeneruje jej tkanki 
• leucyna:
• aminokwas rozgałęziony (BCAA)
• współuczestniczy w kontrolowaniu poziomu cukru we krwi
• metabolizowana przez tkanki pozawątrobowe
• izoleucyna:
• aminokwas rozgałęziony (BCAA)
• współuczestniczy w kontrolowaniu poziomu cukru we krwi
• ważna względem produkowania energii i budowy hemoglobiny
• walina:
• aminokwas rozgałęziony (BCAA)
• utrzymuje proces metabolizmu mięśni
• działa pobudzająco

• treonina:

• wspomaga funkcjonowanie wątroby
• utrzymuje równowagę białkową organizmu
• uczestniczy w tworzeniu
• kolagenu i elastyny
• fenyloalanina:
• naturalny środek pobudzający
• poprawia pamięć
• zmniejsza uczucie głodu
• tryptofan:
• zmniejsza wrażliwość na ból
• uczestniczy w produkcji serotoniny (neuroprzekaźnik, t.zw. hormon szczęścia, ważny dla prawidłowego rytmu snu)
• łagodzi lęk i stres

Aminokwasy względnie egzogenne to takie, które powstają w organizmie w zbyt małych ilościach, a tempo ich syntetyzowania jest niewystarczające względem potrzeb zwłaszcza w okresie wzmożonej aktywności fizycznej, szybkiego wzrostu i rozbudowy masy mięśniowej. Do tej grupy aminokwasów zaliczamy:

• argininę:

- bierze udział w procesie metabolizowania nagromadzonego tłuszczu

- stabilizuje tkankę mięśniową

- stymuluje uwalnianie i syntetyzowanie hormonu wzrostu

• taurynę

• histydynę

Aminokwasy rozgałęzione BCAA

W suplementacji białkowej i aminokwasowej podkreśla się znaczenie aminokwasów rozgałęzionych BCAA (ang. Branched Chain Amino Acid) tj. leucyny, waliny i izoleucyny. Istotnie, te trzy aminokwasy wyróżniają się działaniem antykatabolicznym i anabolicznym.

BCAA tworzą 1/3 białka mięśniowego, a dodatkowo stanowią bazę dla dwóch aminokwasów endogennych (DDA, niepodstawowych, nie niezbędnych) tj. alaniny i glutaminy, które z kolei w dużych ilościach uwalniają się podczas mocno intensywnych ćwiczeń tlenowych. Ich uzupełnianie w diecie sportowców wydaje się być – i jest – bezcenne, ponieważ realnie przyczyniają się do przyrostu masy ciała. 

Korzystnym i oczekiwanym wzajemnym stosunkiem aminokwasów BCAA, czyli leucyny (Leu), izoleucyny (Ile) i waliny (Val) jest 2:1:1. Tylko w tak określonej ilości podaż aminokwasów zapewnia uzyskanie pożądanego efektu (działania BCAA). 

Aminokwasy rozgałęzione BCAA – rola:

• są źródłem energii

• hamują proces rozpadu białek mięśniowych

• poprawiają wydajność psychofizyczną

• łagodzą odczuwanie zmęczenia w takcie treningu oraz po wykonanym wysiłku

• stymulują proces wydzielania i syntezy hormonów anabolicznych (insuliny, somatotropiny i adrenaliny)

Czy wiesz, że zgodnie z wytycznymi dotyczącymi treningów siłowych:

• około 10 minut po zakończeniu treningu należy spożyć napój węglowodanowy zawierający od 2 do 4 g BCAA (w tej fazie BCAA służą jako bodziec do tworzenia struktur mięśniowych)

• po 40 minutach od treningu należy spożyć wysokiej jakości białko (dopiero w tej fazie będzie ono prawidłowo „funkcjonować” jako materiał budulcowy)

• kolejno, należy dostarczyć organizmowi odpowiednią ilość witamin (w tym przede wszystkim witaminy C i B6)

Aminokwasy endogenne DAA i względnie endogenne

Aminokwasy endogenne DAA (ang. Dispensable Amino Acids) zwane są nie podstawowymi (NEAA) lub nie niezbędnymi (wewnątrzpochodnymi). To ta pula aminokwasów, którą nasz organizm jest w stanie wytworzyć sam. Do tej grupy zaliczana jest:

• glutamina i kwas glutaminowy:

- chroni i buduje mięśnie

- zmniejsza odczuwanie zmęczenia

• alanina

• glicyna

• asparagina

• kwas asparaginowy

• prolina

• seryna

Aminokwasy względnie endogenne powstają w ustroju z aminokwasów egzogennych, są nimi:

• tyrozyna z fenyloalaniny

• cysteina z metioniny

Aminokwasy – Twoje dopełnienie codziennej diety i treningu 

W okresie zwiększonego wydatkowania energii (wysiłku) zapotrzebowanie na aminokwasy wzrasta. Warto wówczas sięgnąć po suplementy uzupełniające określone grupy aminokwasów z naciskiem na te, których nieocenione właściwości m.in. zmniejszają tempo rozpadu białek mięśniowych. 

Suplementacja preparatami aminokwasowymi będzie idealnym dopełnieniem Twojej codziennej diety, a także wsparciem przed i po treningu. Zależnie od poziomu stężenia aminokwasów we krwi, zauważa się zmiany w syntezie i rozpadzie białek mięśniowych:

• wysoki poziom stężenia aminokwasów we krwi:

- zmniejszenie transportu aminokwasów do komórki mięśniowej

- inicjacja syntezy białek

• niski poziom stężenia aminokwasów we krwi:

- wzrost rozkładu białek mięśniowych

- wzrost uwalniania aminokwasów w mięśniach

Aminokwasy Muscle Clinic – produkty

Aminokwasy wspomagają regenerację ćwiczących mięśni podczas treningu, są doskonałym suplementem przed i po treningu. Preparaty aminokwasowe stymulują produkcję tlenku azotu – są użyteczne, biodostępne a co najważniejsze: odpowiadają na określone zapotrzebowanie. Z Muscle Clinic możesz wybierać spośród wielu produktów z zawartością aminokwasów: niezbędnych, warunkowo niezbędnych, izolowanych (zawierających pojedyncze aminokwasy w składzie) lub wzbogacanych (np. witaminowanych). 

Poznaj nasze suplementy aminokwasowe:

• HoldUP BCAA 2:1:1 z witaminą B6

- dostępna pojemność: 400g proszku, kapsułki 99g

- wartość odżywcza BCAA (proszek): 88g w 100g

- wartość odżywcza BCAA (kapsułki): 1,5g/3 kapsułki

• StrongUP BCAA+L-glutamina + B6

- dostępna pojemność: 400g proszku, kapsułki 180 sztuk

- wartość odżywcza BCAA (proszek): 46g w 100g

- wartość odżywcza BCAA (kapsułki): 1g/3 kapsułki

• GrowUp - L-glutamina 

- dostępna pojemność: 300g proszku, kapsułki 210 sztuk

- wartość odżywcza L-glutamina (proszek): 85,5g w 100g

- wartość odżywcza BCAA (kapsułki): 2,26g/4 kapsułki

• PumpUp (arginina)

- dostępna pojemność: kapsułki 150 sztuk

- wartość odżywcza AAKG: 666,7mg/1 kapsułka, w tym arginina: 333,3mg/1 kapsułka

• ShapeUp (L-karnityna)

- dostępna pojemność: 20 ampułek

- wartość odżywcza L-karnityna: 3000mg/1 ampułka

• HoldUP after (BCAA, GABA)

- dostępna pojemność: 300g

- wartość odżywcza BCAA: 70g/100g

- wartość odżywcza GABA: 10g/100g

• HoldUp Energy (BCAA, jabłczan cytruliny, L-karnityna, witamina B12)

- dostępna pojemność: 300g

- wartość odżywcza BCAA: 40g/100g

- wartość odżywcza jabłczan cytruliny: 20g/100g

- wartość odżywcza L-karnityna: 20g/100g

- wartość odżywcza witamina B12: 25 µg/100g

• PumpUp (AAKG (alfa ketoglutaran L-argininy), witamina B6)

- dostępna pojemność: 210g

- wartość odżywcza AAKG: 85,7g/100g

- wartość odżywcza witamina B6: 143mg/100g

• AminoGen (BCAA, AAKG, witamina B6) 

- dostępna pojemność: 150 kapsułek

- wartość odżywcza BCAA: 34g/100g

- wartość odżywcza AAKG: 23,6g/100g

- wartość odżywcza witamina B6: 55,6mg/100g

• HOLD UP (EAA+)

- dostępna pojemność: 400g

- wartość odżywcza EAA+: 82g/100g

• KickUp ( booster przedtreningowy z beta-alaniną)

- dostępna pojemność: 300g (proszek), 150 kapsułek

- wartość odżywcza beta-alanina (proszek): 80g/100g

- wartość odżywcza beta-alanina (kapsułki): 81,3g/100g, 666,7mg/1 kapsułka

• WorkUp (jabłczan cytruliny, witamina B6)

- dostępna pojemność: 210g (proszek)

- wartość odżywcza jabłczan cytruliny: 90g/100g

- wartość odżywcza witamina B6: 167mg/100g

Źródła:

F. Delavier, M. Gundill, Suplementy żywnościowe dla sportowców, Łódź 2019 r.

W. Friedrich, Optymalne żywienie w sporcie, Wrocław 2020 r.

A. Bean, Żywienie w sporcie, Poznań 2017 r.

H. Ciborowska, A. Rudnicka, Dietetyka – żywienie zdrowego i chorego człowieka, Warszawa 2016 r.